Isuf Bajraktari: Kosova në kërkim të vizionit: Ekonomia, arsimi dhe diplomacia në krizë

Një skenë politike më e polarizuar se kurrë

Që nga përfundimi i luftës, Kosova ka kaluar nëpër sfida të shumta për ndërtimin e shtetit dhe konsolidimin e institucioneve. Megjithatë, rrallëherë kemi parë një skenë politike kaq të polarizuar dhe të ndarë në vija të trasha mes kampit që e quan veten “patriotik” dhe atij që e quan veten “lojal” ndaj partnerëve ndërkombëtarë. Në vend që të krijohet unitet rreth interesave kombëtare, shoqëria jonë po konsumohet nga një luftë e brendshme ideologjike, ku politika shpesh shërben më shumë si mjet propagande sesa si mjet zhvillimi.

Patriotizëm i shekullit të kaluar, pa vizion për të ardhmen

Në vend që patriotizmi të shndërrohet në strategji kombëtare zhvillimore, ai shpesh reduktohet në emocione primitive dhe retorikë përjashtuese. Patriotizmi i vërtetë sot duhet të materializohet në projekte konkrete që forcojnë ekonominë, rrisin cilësinë e arsimit, modernizojnë kulturën dhe e shndërrojnë Kosovën në një faktor të besueshëm në arenën ndërkombëtare.
Kjo mungesë vizioni reflektohet sidomos te qasja e Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), e cila gjatë katër deri pesë viteve të fundit ka dominuar skenën politike. Fokusimi i saj i tepruar në narrativën e padrejtësive historike dhe akuzat e vazhdueshme kundër kundërshtarëve politikë ka lënë në hije nevojën për strategji zhvillimore dhe projekte konkrete.

Ekonomia: Investime të pakta dhe rritje e brishtë

Ekonomia e Kosovës, megjithëse me potencial të madh, ka mbetur në vendnumërim. Investimet e huaja direkte janë ndër më të ultat në rajon, ndërsa diaspora mbetet burimi kryesor i qarkullimit financiar në vend. Mungesa e reformave fiskale dhe klima e pasigurt ligjore po dekurajojnë bizneset vendore dhe ato të huaja.
Në vend të një politike ekonomike që nxit prodhimin vendor, inovacionin dhe eksportin, kemi parë masa sporadike e populiste që synojnë më shumë efektin elektoral sesa zhvillimin afatgjatë. Papunësia, sidomos te të rinjtë, vazhdon të mbetet problem i mprehtë, duke nxitur emigrimin masiv dhe boshatisjen e tregut të punës nga profesionistët më të kualifikuar.

Arsimi: Stagnim dhe mungesë vizioni

Në fushën e arsimit, sfidat janë po aq alarmante. Kosova vazhdon të ketë një nga sistemet arsimore më të dobëta në rajon, me mungesë të reformave serioze në kurrikula, cilësi të ulët të mësimdhënies dhe infrastrukturë të pamjaftueshme shkollore.
Në vend që të përgatiten gjenerata të reja për tregun e punës dhe konkurrencën globale, arsimi shpesh prodhon të diplomuar pa aftësitë praktike të nevojshme. Kjo mungesë vizioni po dëmton kapitalin njerëzor – burimin më të çmuar të Kosovës – dhe po e pengon vendin të ecë me hapin e kohës.

Diplomacia: Mungesë koherence dhe izolim i rrezikshëm

Në arenën ndërkombëtare, Kosova po humb terren. Pas një periudhe fillestare suksesi në njohje dhe integrim ndërkombëtar, vitet e fundit kanë sjellë një ngecje serioze. Strategjia e politikës së jashtme shpesh duket e improvizuar dhe reaktive, duke u fokusuar më shumë te polemikat sesa te ndërtimi i aleancave të reja dhe zgjerimi i pranisë së Kosovës në organizatat ndërkombëtare.
Në vend të diplomacisë proaktive, që siguron njohje të reja dhe mbron interesat strategjike të vendit, shpesh jemi dëshmitarë të retorikës konfrontuese, e cila e izolon Kosovën dhe e bën më të brishtë përballë presioneve të jashtme.

Nevoja për rikthim te vizioni dhe bashkimi kombëtar

Kosova nuk mund të mbetet peng i përplasjes së brendshme ideologjike. Nevojitet një rikonfigurim i plotë i diskursit politik, duke e zhvendosur fokusin nga propagandat dhe konfliktet e së kaluarës drejt reformave konkrete dhe projekteve zhvillimore.
Ekonomia kërkon strategji afatgjatë që nxit prodhimin dhe inovacionin. Arsimi ka nevojë për reforma rrënjësore që e përgatisin rininë për sfidat e së ardhmes. Diplomacia duhet të rikthehet në binarë profesionalë dhe proaktivë, për të siguruar njohje të reja dhe mbështetje të fuqishme ndërkombëtare.
Nëse nuk e kthejmë politikën në shërbim të shtetit dhe qytetarëve, rrezikojmë që e ardhmja e Kosovës të mbetet peng i së kaluarës. Historia na mëson se çdo harresë, çdo dështim për të mësuar nga gabimet, mund të sjellë tragjedi të reja. Prandaj, ky është momenti për të ndërtuar vizionin e përbashkët për një Kosovë që jo vetëm mbijeton, por edhe lulëzon në një botë gjithnjë e më dinamike.