Qëndrueshmëria Befasuese Ekonomike e Izraelit

Ekonomia e Izraelit është e fortë dhe premton rritje afatgjate.

Nga Nimrod Sapi

Do të prisnit që ekonomia izraelite të ishte në prag të kolapsit. Prej gati dy vitesh, shteti hebre është i

përfshirë në konflikt në shtatë fronte. Megjithatë, ekonomia e tij ka sfiduar pritshmëritë dhe ka treguar një

qëndrueshmëri të jashtëzakonshme. Kjo është një nga arsyet pse Izraeli ka qenë në gjendje të vazhdojë

luftën.

Kjo qëndrueshmëri buron nga baza të shëndosha ekonomike: një raport borxh-PBB prej rreth 60% në fillim

të konfliktit, një normë papunësie rreth 3% dhe një deficit buxhetor relativisht i ulët. Gati dy vjet në një luftë

shumëfrontëshe, këta tregues mbeten të fortë, me vetëm një rritje modeste të borxhit. Bursa e Tel Avivit

është ndër tregjet më mirë-performuese në botë, dhe indekset TA-125 dhe TA-35 janë rritur me mbi 28%

deri tani këtë vit, duke tejkaluar ndjeshëm S&P 500, Nikkei-n dhe shumicën e bursave të tjera botërore.

Për tre dekada, sektori i teknologjisë së lartë në Izrael ka qenë motori i rritjes — dhe vazhdon të jetë i tillë.

Edhe teksa qytetarët fshiheshin nga zjarri i raketave, industria e teknologjisë në Izrael arriti marrëveshje

mbresëlënëse bashkimi dhe blerjeje. Shitjet e kompanive Wiz dhe CyberArk, me vlera në dhjetëra miliarda

dollarë, pasqyrojnë besimin e investitorëve ndërkombëtarë. Turizmi ka rënë, por eksportet mbeten të

qëndrueshme, dhe konsumi privat vendas vazhdon të nxisë një performancë më të mirë se pritej të PBB-së,

me Bankën e Izraelit që parashikon një rritje prej 3.3% këtë vit.

Demografia e përforcon më tej perspektivën e Izraelit: një forcë pune në rritje dhe e re në moshë. Izraeli ka

normën më të lartë të rritjes së popullsisë ndër vendet e Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim

Ekonomik (OECD), dhe kjo rritje nuk kufizohet vetëm te sektori Haredi apo arab. Kërkesa në rritje globale

për sistemet mbrojtëse izraelite gjithashtu forcon bazën e eksporteve dhe hap tregje të reja.

Aritjet ushtarake të Izraelit — veçanërisht në neutralizimin e ambicieve bërthamore të Iranit dhe zvogëlimin

e kërcënimeve nga përfaqësuesit e tij — po riformësojnë peizazhin gjeopolitik. Për herë të parë pas

dekadash, investitorët mund të presin një ulje graduale të rreziqeve gjeopolitike që kanë rënduar prej

kohësh mbi potencialin ekonomik të Izraelit.

Tregjet financiare tashmë pasqyrojnë këtë ndryshim. Diferencat e këmbimeve të kreditit (credit default

swaps), të cilat kanë qenë të larta për shkak të kërcënimeve të vazhdueshme rajonale, janë në rënie. Priten

ulje të mëtejshme, si dhe rënie të korresponduara të interesave të obligacioneve qeveritare 10-vjeçare të

Izraelit. Me qetësimin e tensioneve, flukset e kapitalit të huaj janë përshpejtuar dhe ka gjasa të vazhdojnë të

nxisin rritje në inovacion, konsum dhe eksporte.

Lufta që përballet Izraeli iu imponua atij. Askush në Izrael nuk dëshironte një konflikt të tillë, dhe ndikimi i tij

mbi rezervistët, familjet dhe komunitetet ka qenë i thellë.

Izraelitët janë të bashkuar në dëshirën për përfundimin e luftës me lirimin e të gjithë pengjeve dhe për paqe

e siguri në gjithë rajonin.

Qëndrueshmëria ekonomike e vendit nuk duhet t’i atribuohet indiferencës, por vendosmërisë përballë

vështirësive — dhe një potenciali të jashtëzakonshëm për rritje.

Investitorët do të bënin mirë të njohin se e ardhmja e Izraelit është e ndritur dhe se vitet në vijim mund të

shpalosen si një nga tregimet më premtuese ekonomike në skenën globale.