Ndërkohë që bota nuk ka shpëtuar ende nga koronavirusi, një sëmundje tjetër që lidhet direkt më të është shfaqur në mjaft vende të botës. Bëhet fjalë për MIS-C (Multisystem Inflammatory Syndrome). Ajo shfaqet kryesisht tek fëmijët që kanë kaluar Covid-19 dhe mund të sjellë pasoja fatale nëse nuk trajtohet.
Por çfarë është MIS-C?
Sindroma Inflamatore Multisystem duket se lidhet me koronavirusin. Shumica e fëmijëve që janë infektuar me COVID-19 zhvillojnë simptoma të lehta, por fatkeqësisht MIS-C prek disa organe dhe inde – të tilla si zemra, mushkëritë, enët e gjakut, veshkat, sistemi i tretjes, truri, lëkura ose sytë.
MIS-C është një sindromë – një grup i shenjave dhe simptomave, jo një sëmundje sepse nuk kemi shumë informacione në lidhje me këtë sindromë, duke përfshirë shkakun dhe faktorët e rrezikut.
Identifikimi dhe studimi i fëmijëve që kanë MIS-C mund të ndihmojë në gjetjen e shkakut. Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) dhe Institutet Kombëtare të Shëndetit po punojnë me mjekë dhe studiues në të gjithë vendin për të mësuar më shumë rreth rrezikut për shkak të MIS-C , duke shkëmbyer në këtë mënyrë të dhënat e domosdoshme për të gjetur një trajtim më efektiv për trajtimin e MIS-C
Në disa raste të rralla, të rriturit zhvillojnë shenja dhe simptoma të ngjashme me MIS-C . Kjo sindromë e re dhe serioze, e quajtur Sindroma Inflamatore Multysistem (MIS-A), ndodh tek të rriturit që kanë qenë të infektuar me COVID-19 dhe shumica prej tyre as nuk ishin as në dijeni.
MIS-A ndodh disa javë pas infektimit me COVID-19. Nëse keni dyshime se kemi MIS-A , një test anti- COVID mund në diagnostikojë nëse keni MIS-A . MIS-C është e rrallë, dhe shumica e fëmijëve kurohen nëse marrin mjekimin e duhur. Por disa fëmijë mund të kenë simptoma edhe më të rënda deri në atë pikë sa të rrezikohet jeta e tyre.
Por sigurisht që nevojiten më shumë studime rreth kësaj sindrome inflamatore.
Simptomat
Shenjat dhe simptomat e Sindromës Inflamatore Multisystem tek fëmijët ( MIS-C ) janë:
-Ethe që zgjasin 24 orë ose më gjatë
-Të vjella
-Diarre
-Dhimbje në stomak
-Skuqje e lëkurës
-Lodhje
-Rrahje të shpeshta të zemrës
-Frymëmarrje e shpejtë
-Sy të skuqur
-Skuqje ose ënjtje e buzëve dhe gjuhës
-Skuqje ose ënjtje të duarve ose këmbëve
-Dhimbje koke ose marrje mendsh
– Fryrje limfatike të zgjeruara
Shenjat paralajmëruese të MIS-C
-Dhimbje të forta në stomak
-Vështirësi në frymëmarrje
-Lëkura, buzët ose thonjtë kanë ngjyrë të zbehtë, gri ose blu – varet nga pigmenti i lëkurës
-Ndihesh i pafuqishëm
Kur duhet ti drejtoheni mjekut
Nëse fëmija juaj ka ndonjë nga shenjat e renditura më sipër dhe është i sëmurë atëherë konsultohuni menjëherë me një mjek dhe shkoni në spital. Nëse fëmija juaj nuk është i sëmure, por ka shenja ose simptoma të tjera të MIS-C , kontaktoni menjëherë mjekun e fëmijës tuaj për këshilla. Mjekët mund të kërkojnë të bëni teste – të tilla si teste gjaku, ose grafi të mushkërive ose eko të barkut – për të kontrolluar zonat e inflamacionit dhe shenjat e tjera të MIS-C .
Shkaqet
Shkaku i MIS-C nuk dihet ende, por mendohet se është reagimi i tepërt imunitar lidhur me COVID-19 . Shumë fëmijë me MIS-C kanë nivele të larta të antitrupave. Kjo do të thotë se ata kanë qenë të infektuar me COVID-19 .
Faktorët e rrezikut
Në SHBA , fëmijët më ngjyrë dhe latinë janë më shumë të prekur me MIS-C krahasuar me fëmijët e racave të tjera dhe grupeve etnike.Sigurisht janë të nevojshme studime të mëtejshme për të përcaktuar pse MIS-C prek më shumë këta fëmijë sesa të tjerët.
Disa nga faktorët mund të jenë, për shembull, mungesa e informacionit dhe shërbimeve shëndetësore, si dhe rreziqet që lidhen me gjenetikën. Shumica e fëmijëve me MIS-C janë nga mosha 3 dhe 12 vjeç, me një moshë mesatare 8 vjeç.Por janë konstatuar disa raste edhe te fëmijët më të mëdhenj dhe tek foshnjat.
Komplikimet
Shumë specialistë e konsiderojnë MIS-C si një ndërlikim të COVID-19 . Pa një diagnozë të hershme dhe trajtim të duhur, MIS-C mund të shkaktojë probleme të rënda në organet vitale, të tilla si zemra, mushkëritë ose veshkat. Në raste të rralla, MIS-C mund të shkaktojë edhe vdekjen.
Parandalimi
Në SHBA, fëmijët e moshës mbi 12 vjeç do të vaksinohen me Pfizer-BioNTech. Vaksina mund të parandalojë që ju ose fëmija juaj të infektoheni me COVID-19 . Gjithashtu, nëse ju dhe fëmija juaj jeni vaksinuar plotësisht, atëherë mund ti riktheheni aktiviteteve normale – përfshirë mos mbajtjen e maskës ose distancës shoqërore.
Nëse ju ose fëmija juaj nuk jeni të vaksinuar, mund të ndërmerrni shumë hapa të tjerë për të parandaluar infektimin me COVID-19 dhe përhapjen e tij tek të tjerët.
Disa nga masat:
– Lani duart shpesh me ujë dhe sapun për të paktën 20 sekonda. Në pamundësi të një sapuni atëherë përdorni dezinfektues që përmban të paktën 60% alkool.
-Mos takoni njerëzit që janë të sëmurë, sidomos personat që kolliten, teshtijnë ose kanë shenja të tjera që tregojnë se mund të jenë të sëmurë.
-Ruani distancën. Kjo do të thotë që duhet të qëndroni të paktën 2 metra larg nga njerëzit e tjerë.
-Mbani maska pëlhure në mjediset publike. Kur jeni në vende të mbyllura ose jashtë, ku ekziston një rrezik i lartë i transmetimit të COVID-19 , të tilla si në një ngjarje e mbushur me njerëz ose në një tubim të madh, është e nevojshme mbajtja e maskave.
-Shmangni prekjen e hundës, syve dhe gojës.
-Mbuloni gojën me bërryl kur teshtini ose kolliteni. Pasi në këtë mënyrë shmangim përhapjen e mikrobeve.
-Pastroni dhe dezinfektoni sipërfaqet që prekni çdo ditë. Kjo përfshin; dorezën e derës, çelësat ,telekomandën, tavolinën, karriget, tastierën, rubinetin dhe tualetin./Botapress/
