Një marrëveshje sigurie ndërmjet SHBA-së dhe Kosovës do të përbënte fitore të dyfishtë për të dy shtetet – dhe do t’i shkonte për shtat qasjes transkasionale të Donald Trumpit ndaj politikës së jashtme.
Shtetet e Bashkuara dhe Kosova duhet të nënshkruajnë marrëveshje dypalëshe të sigurisë që të fuqizojnë nivelet aktuale të bashkëpunimit të sigurisë, jo vetëm si simbol miqësie, por si pjesë e një strategjie për zgjerimin e marrëdhënieve dypalëshe, për të lartësuar shtetësinë e Kosovës dhe avancuar lidershipin amerikan në Ballkanin Perëndimor. Dhe Donald Trumpi është në vendin e duhur për ta jetësuar këtë.
Një marrëveshje dypalëshe sigurie do të ndërtonte një zinxhir furnizimi të sigurisë që do të garantonte qasjen e Kosovës në asetet amerikane, njëherësh duke fuqizuar edhe lidershipin amerikan në rajon. Do ta ndihmonte njashtu rrugëtimin e Kosovës drejt anëtarësimit në NATO, aleanca kryesore e sigurisë në botë.
Zhvillimi i vazhdueshëm i Forcës së Sigurisë së Kosovës nëpërmjet konsultimeve të rregullta në nisma shkollimi ushtarak, manovra të përbashkëta, reagime krizash dhe misione ndërkombëtare paqeruajtëse do ta lidhin Kosovën me standardet operacionale të NATO-s.
Për më tepër, ngritja e mbështetjes amerikane nëpërmjet Ekipit Ndërlidhës dhe Këshillimor të NATO-s do të ndihmonte Kosovën me trajnime në logjistikë, prokurim dhe lidership. Formalizimi i partneritetit të sigurisë ndërmjet SHBA-së dhe Kosovës, sipas doracakëve të NATO-s, do të fuqizonte stabilitetin rajonal dhe do t’u kundërvihej operacioneve maline të Rusisë në rajon.
Kosova duhet të marrë gjithashtu trajnime dhe mbështetje në kapacitete kibernetike, sidomos në inteligjencë të kërcënimit kibernetik, mbrojtje të infrastrukturës kritike dhe ndarje teknologjie dhe prokurim.
Një marrëveshje dypalëshe duhet të qendërsohet në avancimin e shkathtësive të personelit, avancimin e kornizave të qeverisjes, përmirësimin e reagimit ndaj incidenteve dhe përmbushjen e standardeve të NATO-s. Përderisa Kosova kualifikohet për bashkëpunim dhe trajnim të sigurisë kibernetike sipas Aktit amerikan të Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare të vitit 2024, një marrëveshje dypalëshe zyrtare sigurie do të garantonte mbështetje në planin afatgjatë.
Megjithatë, Kosova duhet të punojë në përditësimin e Strategjisë së saj të Sigurisë Kibernetike dhe pocizionimin e Agjencisë së saj të Sigurisë Kibernetike për t’iu kundërvënë operacioneve maline dhe agresioneve kibernetike.
Qendra Shtetërore Trajnuese për Siguri Kibernetike e Kosovës duhet të jetë partnere me institucione akademike për të zhvilluar një radhë profesionistësh të kibernetikës për t’u kyçur në sektorin publik. Kosova duhet të ketë gjithashtu qasje në platformat e ndarjes së informacioneve dhe të zgjerojë bashkëpunimin brenda shkëmbimeve rajonale, si forumi i Bashkëpunimit i Sigurisë në Këshillin Rajonal të Bashkëpunimit.
Përgjatë vitit 2024, Trumpi bëri fushatën për president në emër të realpolitikës “Paqe Nëpërmjet Forcës”, një shprehje latine që shihet në platformat e Partisë Republikane dhe që do të shprehej bujshëm prej ish-presidentit Ronald Reagan, i cili e kishte huazuar prej perandorit romak, Adrian.
Vënia e theksit te deterenca nga Trumpi dhe preferenca e tij për nisma dypalëshe u shërben interesave amerikane të sigurisë dhe shtetit më pro-amerikan në botë, Republikës së Kosovës. Një Kosovë e pavarur, sovrane, e sigurt dhe stabile do të garantonte pozitën e saj si ofruese sigurie dhe do të fuqizonte rastin e saj për anëtarësim në NATO.
Nevoja për qasje pragmatike ndaj dialogut që po zhvillohet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është konsistente me qëllimin e politikës së jashtme të Trumpit për përfitime të prekshme sigurie në vend të diskutimeve të pafundme e idealiste, të shfrytëzuara nga Rusia.
Një marrëveshje zyrtare sigurie ndërmjet Kosovës dhe SHBA-së do t’i sillte stabilitet Ballkanit Perëndimor, duke promovuar demokracinë, zhvillimin, reformën në sektorin e sigurisë dhe bashkëpunimin e sigurisë. Gjithashtu, do të shërbente si kundërmasë e fuqishme ndaj forcave armiqësore që kërcënojnë të minojnë rajonin dhe t’ia prenë udhën SHBA-së.
Administrata e dytë e Trumpit do të pozicionet për të lidhur marrëveshje dypalëshe sigurie, duke përdorur si levë kornizat ekzistuese dhe duke zgjeruar bashkëpunimin e mbrojtjes dhe të sigurisë. Dhe bash tani është momenti për aksion vendimtar.
Avancimi i partneritetit SHBA-Kosovë nuk është thjesht një opsion; më fort është domosdoshmëri për interesat e sigurisë kombëtare të SHBA-së dhe për të siguruar vendin e drejtë të Kosovës në rendin euroatlantik.
(Dr. Chris Dolan, doktor shkence, është profesor asistent në Shkollën e Çështjeve Publike në Universitetin Shtetëror të Pensilvanisë. Hulumtimi i tij shkencor qendërsohet në NATO-n, bashkëpunimin e mbrojtjes dhe të sigurisë, mbrojtjen kibernetike dhe mbrojtjen e infrastrukturës kritike, sigurinë kombëtare amerikane dhe sigurinë e brendshme. Ai dy herë ishte përfitues i programit amerikan studimor, Fulbright (në Maqedoninë e Veriut më 2022; në Kosovë më 2019-2020. Më 2024, Dolan, mbështetur nga programi studimor i Departamentit të Shtetit, Fulbright, punoi si specialist në mbrojtjen kibernetike dhe infrastrukturën kritike me Qendrën Kosovare për Studime Sigurie (KCSS) në Kosovë. Më 2023, ai botoi dy libra: “NATO, the U.S., and Cold War 2.0” dhe “The Politicis of U.S. Foreign Policy and NATO”.
Dr. Arben Hajrullahu është rektor i Universitetit të Prishtinës dhe profesor i Shkencave Politike. Në kuadër të programit Fulbright Hubert Humphrey ka shërbyer në Universitetin e Karolinës Veriore në Chapel Hill dhe si ligjërues mysafir në Qendrën Ndërkombëtare për Studiues, “Woodrow Wilson”, në Uashington DC.
Artikulli fillimisht është publikuar në Balkan Insight.
