Ndotja e ajrit në Ballkanin Perëndimor shkakton një numër të madh vdekjesh të parakohshme dhe pasojat përfshijnë jetëgjatësi më të shkurtër dhe përkeqësim të shëndetit publik – prandaj duke përmirësuar sistemet shëndetësore është e nevojshme të përmirësohet urgjentisht cilësia e ajrit dhe shëndeti publik.
Kështu deklaroi Fondi Evropian për Ballkanin gjatë zbatimit të këtij muaji të fazës së tretë të kampanjës “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” me partnerë nga rajoni.
Qëllimi i kësaj faze të kampanjës është të informojë qytetarët për pasojat e ndotjes në shkallën e vdekshmërisë dhe shëndetit në Ballkanin Perëndimor dhe t’i ftojë të bashkohen në luftën për përmirësimin e cilësisë së ajrit dhe zgjatjen e jetës sonë.
Sipas të dhënave të fundit të Agjencisë Evropiane të Mjedisit, cilësia e dobët e ajrit në rajon shkakton më shumë se 30,000 vdekje të parakohshme, dhe Qendra e Përbashkët Kërkimore e BE-së thekson faktin se ndotja e ajrit mesatarisht kontribuon në uljen e jetëgjatësisë midis 0.4 dhe 1.3. vite në vendet e Ballkanit Perëndimor.
Studimet tregojnë gjithashtu se termocentralet me qymyr vetëm në Ballkanin Perëndimor përbëjnë dëme ekonomike që variojnë midis 1.2 miliardë dhe 3.4 miliardë euro në vit për kostot e kujdesit shëndetësor.
Kërkesat e kampanjës “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” janë si më poshtë:
• Përcaktimi i uljes së ndotjes së ajrit si një prioritet kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar dhe integrimi i tij në të gjitha proceset e planifikimit.
• Rritja e fondeve buxhetore për kontrollin e ndotjes dhe krijimi i sistemeve për monitorimin e ndotjes dhe efekteve të saj në shëndet.
• Duhet të ndërtohen partneritete shumësektoriale në nivel lokal, kombëtar dhe rajonal për të përmirësuar kontrollin e ndotësve dhe për të përmirësuar cilësinë e ajrit.
Parandalimi i sëmundjeve jo të transmetueshme që vijnë nga cilësia e dobët e ajrit duhet të integrohet midis prioriteteve të politikave mjedisore dhe shëndetësore.
“Për të ndihmuar në zgjatjen e jetës, bashkohuni me luftën e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor të bazuar në solidaritet dhe bëhuni pjesë e kampanjës ‘Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër’”, thuhet në komunikatë.
Kampanja “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” u iniciua nga Fondi Evropian për Ballkanin në partneritet me këto organizata: Eco Forum nga Zenica, Instituti i Menaxhimit të Territorit Mjedisor nga Tirana, Sbunker, truAktiv dhe Balkan Green Foundation nga Prishtina, Air Care nga Shkupi, OZON nga Podgorica, Instituti Rregullator i Energjive të Ripërtëritshme dhe Mjedisit dhe Shkolla e Hapur e Beogradit nga Beogradi. Kampanja zhvillohet për të dytin vit radhazi, duke synuar ndërgjegjësimin e qytetarëve të rajonit për shkaqet dhe pasojat e ndotjes, mënyrat e mundshme të përmirësimit të cilësisë së ajrit dhe luftën për një mjedis më të shëndetshëm. “Ballkani i Bashkuar për Ajër të Pastër” thekson domosdoshmërinë e bashkëpunimit rajonal për transformimin e industrisë së energjisë dhe sistemit të mbrojtjes së mjedisit, i cili do të përmirësonte si ekonominë ashtu edhe shëndetin publik.
